Opština Teslić je jedna od rijetkih opština koja transparentnost budžeta iskazuje i kroz pripremu Budžeta za građane. Naime, ona kroz ilustrovani prihod ukazuje na sve značajnije stavke budžeta, kako za prihode, tako i za potrošnju, odnosno i rashode.

Velika podrška glasača za ostanak na čelnoj funkciji izvršne vlasti u Tesliću na referendumu za opoziv, 3. marta 2019. godine, nije mnogo pomogla načelniku Milanu Miličeviću, koji je tokom cijelog ostatka mandata bio u sukobu sa vladajućom skupštinskom većinom. Ili, bolje rečeno, ona sa njim, zato što je Skupština opštine koristila svaku priliku da dezavuiše njegov rad.

Tako, Skupština opštine predvođena SNSD nije pretposlednjeg dana 2019. godine usvojila predloženi rebalans za proteklu godinu, izvještaje o izvršenju budžeta u 2019. i 2020. godini, izvještaj o radu načelnika i Opštinske službe. Stavljali su van snage ili vraćali na doradu Programe i izvještaje o utrošku sredstava za budžetske korisnike. Zaduživala je načelnika za realokaciju, odnosno pretaspodjelu sredstava između budžetskih korisnika, nalagala je obezbjeđenje sredstava za knjiženja imovine, plaćanje obaveza za pravna i fizička lica i sve je to redovno objavljivano u službenim glasnicima opštine.

Sa druge strane, zaključcima je usvajala izvještaje o svom radu, a u junu 2020. godine je bila prinuđena da poništi rješenja o imenovanju Predraga Markočevića za potpredsjednika Skupštine opštine Teslić, koje je donijela krajem prethodne godine, razrješivši dužnosti tadašnjeg potpredsjednika Mehmeda Dubravca. Zatim je u istom mjesecu ponovo uslijedila nepotrebno brukanje opštine novim opozivima i imenovanjima, po čemu će Teslić u javnosti ostati negativno upamćen.

Skupština opštine Teslić

U svemu tome nije bilo pobjednika, mada je pokušaj opoziva Načelnika Miličevića, kao i lokalni izbori održani 15. novembra prošle godine, pokazao da mu većina građana Teslića vjeruje. Ali, zahvaljujući podršci koju je dotadašnja skupštinska većina imala kod republičkih vlasti, nije uslijedo očekivani i logični opoziv Skupštine, jer je NS RS taj prijedlog odbila krajem 2019. godine.

SUKOBI PARALISALI TESLIĆ

Stalno sukobljavanje i nadgornjavanje izvršne i zakonodavne vlasti se odražavalo na normalno funkcionisanje ove lokalne zajednice, pa su tako Program zajedničke komunalne potrošnje, Program izgradnje infrastrukture, te Program uređenja građevinskog zemljišta, Program za razvoj sporta i godišnji plan raspodjele sredstava za sportske organizacije na području opštine Teslić za 2020. godinu, Planovi utroška sredstava na osnovu naknada za šume, zaštite od požara, vodne naknade usvojeni tek 21. jula 2020. godine, iako su trebali krajem prethodne ili neposredno na početku godine na koju se dokumenti odnose. Takođe i parcijalni plan dugoročne Strategije za razvoj opštine za tekuću godinu je usvojen u drugoj polovine 2020. godine.

Na istoj sjednici SO prepunoj nelogičnosti i oprečnosti, Zaključkom je Skupština zatražila vraćanje na doradu izvještaja za prošlu godinu za lokalne i nekategorisane puteve, Programa za te puteve za tekuću godinu, Zaključkom je zatražila od nadležnih organa da ispita zakonitost dodjele sredstava za udruženja građana, te nije usvojila Izvještaj o realizaciji sredstava za podsticaje u poljoprivredi i druge.

Ono što je Skupština opštine Teslić nerijetko koristila je uključivanje republičkih organa u nadzor budžetiranja, poput Glavne službe za reviziju, nadležnog Ministarstva za finansije i drugih, tražeći od njih podršku u nadmudrivanju sa načelnikom. Čak je uključila i Okružno javno tužilaštvo Doboj, odnosno, tražila je njegovu kontrolu Programa, Izvještaja, pa čak i ključnih budžetskih dokumenata.

U analizi konkretnih finansijskih pozakatelja kada je u pitanju budžetiranje, Budžet opštine Teslić za 2020. godinu takođe je usvojen sa zakašnjenjem, pa je umjesto da je usvojen do isteka prethodne u godini za koji se donosi, on je usvojen tek 27. februara. Planirani budžetski okvir od 19 miliona maraka, u odnosu na prethodnu godinu bio je veći za 650.000 maraka. U odnosu na kreirani od strane nadležnog odjeljenje, po volji odbornika skupštinske većine napravljene su korekcije na rashodnoj strani, pa su kroz usvojene amandamane značajno smanjena sredstva za izradu projektne dokumentacije i izgradnju infrastrukture, a najviše za javno informisanje i lična primanja budžetskih korisnika.

„Demontiranje budžeta u odnosu na predloženi sadržaj je isključivo populističkog karaktera, zbog likvidnosti budžeta usvojene pozicije vrlo je teško ispoštovati. Najveći problem je što skupštinska većina nije imala razumijevanja za zaposlene u javnim službama, jer su izdaci za lična primanja umanjena za skoro pola miliona KM“, stav je zamjenika načelnika opštine Milovana Stankovića na taj ključni budžetski dokument u 2020. godini.

SREZANI KAPITALNI PROJEKTI

Na istoj sjednici SO usvojena i odluka o kreditnom zaduženju opštine od 2,8 miliona maraka za finansiranje kapitalnih projekata, sa rokom otplate od deset godina. Obrazloženje iz SO bilo je da Ministrastvo finansija RS ranije nije dalo saglasnost za kreditno zaduženje samim tim što budžet nije bio usvojen, a odluka, po njihovom stavu, nije urađena u skladu sa zakonom.

Iako je predloženom odlukom planirano da se finansiraju kapitalni projekti u iznosu od 6,5 miliona KM, kao što su izgradnja distributivne i sekundarne vodovodne mreže za sela čečavskog kraja, rekonstrukcija gradskog mosta, regulacija korita Velike Usore, uređenje javnih površina i putne infrastrukture, kao i pješačke staze od grada prema Donjem Rankoviću. Ipak, skupštinska većina je odluku redukovala na iznos od 2,8 miliona maraka, ograničivši je na finansiranje izgradnje vodovodne mreže za sela čečavskog kraja, Vlajića i Ljeljuga, te kanalizacije u Gomjenici.

„Ostavili smo one stvari koje su bitne i ima prostora da se odradi dio posla koje je naložilo resorno ministarstvo“, komentar je na smanjenje planiranog obima zaduživanja predsjednika SO Miroljuba Letića.

Statistika javnih nabavki za prvih 10 mjeseci 2019. godine

Statistika Javnih nabavki za prvih 10 mjeseci 2020. godine

U prihodovnoj strani budžeta za 2020. godinu poreski prihodi su planirani na 13,3 miliona maraka, a neporeski 3,3 miliona maraka, dok su ostalo prihodi planirani od grantova ostalih budžetskih korisnika.

U rashodima je 4,3 miliona maraka raspoređeno za lična primanja zaposlenih, Rashodi za korišćenje roba i usluga 3,67 miliona maraka, za socijalnu zaštitu nepuna četiri miliona maraka, izdatke za nefinansijsku imovinu 1,24 miliona maraka, a za otplatu dugova planiran je iznos od 766.800 maraka. Još je planirano za ostale izdatke 1,27 miliona maraka i za budžetsku rezervu 196.000 KM.

„Amandmanski smo djelovali da bi budžet bio prihvatljiv za Klub odbornika SNSD, povećali smo stavke za sport, izdvajanja za Dom zdravlja, Centar za socijalni rad i dvije srednje škole“, dao je komentar na teslićki budžet predsjednik Kluba SNSD Mišo Stojanović.

Na februarskoj sjednici SO usvojen je i Plan kapitalnih investicija za period 2020 – 2022. godina. Što je neuobičajeno za funkcionisanje lokalnih uprava i samouprava u RS, Skupština tada nije uopšte usvojila Godišnji plan rada načelnika i Opštinske uprave za 2020. godinu, ali je nasuprot tome usvojila Izvještaj o svom radu za 2019. godinu.

Raskol u rukovođenju opštinom između načelnika i Skupštine nastavljen je i tokom cijele godine, odnosno sve do lokalnih izbora 15. novembra, kada je završen mandat lokalnih vlasti izabranih 2016. godine. Da li će Miličević ipak uspjeti da dosadašnju “pat poziciju” pretvori u svoju korist ostaje da se vidi.

Ono što je takođe zanimljivo, jeste činjenica da su izabrani zvaničnici u Tesliću do sada vrlo lako mijenjali stranački dres, tako da je teško bilo šta prognozirati kada je u pitanju ova loklana zajednica.

JAVNE NABAVKE

Kada su u pitanju Javne nabavke u opštini Teslić, prva stvar što zapada u oči je nedovoljna transparentnost njihovog postupaka, tačnije nedostatak bilo kakvih informacija o postupcima javnih nabavki u 2020. godini, počevši od samog Plana nabavki za 2020. godinu i odluka o pokretanju postupaka pa do informacija o zaključenim ugovorima.

Tako je analizom zvanične web stranice opštinske administracije vidljivo da ne postoji objavljen Plan nabavki za 2020. godinu što je direktno u suprotnosti sa Zakonom o javnim nabavkama. Član 17. Zakona o javnim nabavkam navodi da „Ugovorni organ može započeti postupak javne nabavke ako je nabavka predviđena u planu nabavki ili kada ugovorni organ donese posebnu odluku o pokretanju postupka javne nabavke. Ugovorni organ mora objaviti plan nabavki čija je vrijednost veća od vrijednosti utvrđenih u članu 14. stav (1) ovog zakona na svojoj internetskoj stranici, i to najkasnije u roku od 60 dana od dana usvajanja budžeta, odnosno finansijskog plana.“

S tim u vezi je i Član 116 Zakona o javnim nabavkama koji se odnosi na prekršajne odredbe koji ukazuje da „Agencija za javne nabavke podnosi prekršajnu prijavu kod nadležnog suda za prekršaje, kada utvrdi povrede ovog zakona koje su u njenoj nadležnosti. Novčanom kaznom u iznosu od 1.500 do 15.000 KM kazniće se za prekršaj ugovorni organ ako ne donese plan nabavki i ne objavi ga na veb stranici ugovornog organa.

Sumirano, Plan javnih nabavki za 2020. godinu se ne može naći u Službenom glasniku opštine, ne postoje informacije o odlukama o pokretanju postupaka niti su objavljeni glavni elementi ugovora provedenih nabavki kako to zakon nalaže. Posljednje informacije o javnim nabavkama datiraju iz 2019. godine.

Prema istraživanju našeg portala, načelnik opštine je aktom od 12. novembra 2020. godine donio novi Pravilnik o javnim nabavkama opštine Teslić, kojim je zamjenjen raniji iz 2015. godine.    Takođe, drugim aktom načelnik je donio i Pravilnik o uspostavljanju i radu Komisije za javne nabavke opštine Teslić i oni su u primjeni od 19. novembra.

LJUBINKO ĐURIĆ